Ronald Koeman is niet langer trainer van Barcelona. Heel jammer voor de sympathieke Nederlander, maar wat ons vooral interesseert is: “Hoe kunnen we hier als speler voordeel uit halen?” Er gaat gigantisch veel geld om in de voetbalwereld dus uiteraard is er al uitgebreid wetenschappelijk onderzoek gedaan naar de impact van een trainerswissel. We zetten de resultaten graag op een rijtje.
Studies
Voor dit artikel heeft Betmanbegins zorgvuldig onderzoeken uitgekozen met controlegroepen. Dit soort studies geven namelijk resultaten die betrouwbaarder zijn. Deze 14 onderzoeken toonden uitkomsten die niet steeds met elkaar in lijn liggen. Slechts drie van de 14 onderzoeken toonden een positieve impact aan van een trainerswissel. Vijf onderzoeken kwamen zelfs tot een negatief effect na ontslag van de coach. De situatie bij de club verslechterde dus zelfs na het vertrek. Een neutrale impact, die in zes onderzoeken het resultaat bleek, houdt in dat de impact (positief of negatief) zeer laag was. In totaal toonden 11 van de 14 wetenschappelijke onderzoeken een neutrale of negatieve impact. Dit is een hoog percentage, en toont voornamelijk de gevolgen op lange termijn.
Onderzoeken impact
Drie onderzoeken toonden een sterke positieve impact van een trainerswissel op de resultaten van een club. Maar deze resultaten moeten in context geplaatst worden. Het eerste onderzoek (Poulsen, 2000) toonde enkel een positieve impact bij de clubs die extreem slechte resultaten behaalden. Het is makkelijker om een significant positieve impact te bekomen als het team bijna niet meer slechter kan presteren.
In de tweede studie (Madum, 2016) was de positieve impact enkel van toepassing bij thuiswedstrijden. Het derde onderzoek dat tot een positieve impact kwam, was dat van Wagner in 2010. Het is belangrijk om te weten dat Wagner enkel de vier wedstrijden na de trainerswissel analyseerde. Op korte termijn zou er dus wel een positieve impact kunnen zijn. Dit is in lijn met een studie die is gedaan op de Serie A, waar er een impact was, die al op korte termijn verdween.
Volgens onderzoek uit een rapport van CPB, is het aanstellen van een nieuwe coach niet zozeer de reden van verbetering, maar eerder het verschaffen van duidelijkheid naar de groep. Zodra het bestuur van een club naar buiten treedt met duidelijkheid presteert de ploeg beter. Het aanstellen van een trainer brengt dus vaak verbetering, maar dat komt (vaak) niet door de trainer zelf. De ‘rust’ in een ploeg is veruit de belangrijkste factor (Ter Weel, 2011).
De impact na het vertrek van een trainer is dus zeer ploeg- en contextafhankelijk. Er is geen statistische evidentie dat een trainerswissel altijd een positief effect zal hebben, stelt Betmanbegins.
Conclusie
Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat het gehoopte schokeffect van een trainerswissel eerder mythe dan feit is. Gemiddeld genomen zullen de winstkansen na een trainerswissel op lange termijn niet toenemen. Op korte termijn is er echter wel een positieve impact mogelijk. Dit zal wellicht komen doordat spelers meer motivatie hebben en zich willen bewijzen tegenover de nieuwe coach, of er een negatief spiraal binnen te ploeg doorbroken wordt.
